اینترنت ADSL با وجود پیشرفت های تکنولوژیکی فراوان در زمینه ارتباطات، هنوز هم یکی از رایج ترین انواع سرویس های اینترنتی در بسیاری از کشور های در حال توسعه، از جمله ایران است. دلیل اصلی این موضوع، گستردگی خطوط تلفن ثابت و پوشش سراسری آن هاست که امکان راه اندازی اینترنت را بدون نیاز به زیر ساخت جدید فراهم می کند. با این حال، ADSL از محدودیت های جدی و بنیادینی رنج می برد که در بیشتر موارد ناشی از طراحی اولیه آن برای انتقال اطلاعات از طریق سیم های مسی است.
یکی از مهم ترین و در عین حال کمتر شناخته شده عوامل مؤثر در کیفیت و سرعت اینترنت ADSL، تاثیر فاصله مرکز مخابرات بر سرعت ADSL است. این فاصله هم در تعیین میزان سرعت دانلود و آپلود تأثیر دارد، و هم باعث بروز اختلال در پایداری اتصال، افزایش نویز خط، تاخیر در پاسخ دهی و کاهش کیفیت کلی تجربه کاربر می شود.
در این مقاله از مبنا تلکام، ما به بررسی همه جانبه این موضوع از جنبه های فنی، کاربردی، تجربی و حتی راهبردی می پردازیم. همچنین تأثیر این فاصله را بر کاربران خانگی، کسب و کار ها، سازمان های بزرگ و نهاد های حساس نیز تحلیل خواهیم کرد و راهکار هایی برای کاهش مشکلات ناشی از آن پیشنهاد می دهیم.
ADSL چیست و چگونه کار می کند؟
ADSL یا Asymmetric Digital Subscriber Line نوعی سرویس اینترنت مبتنی بر خطوط تلفن ثابت است که به کاربر اجازه می دهد تا بدون اشغال کردن خط تلفن، به اینترنت متصل شود. در این فناوری، باند فرکانسی خطوط تلفن به سه بخش تقسیم می شود: یکی برای مکالمه صوتی، یکی برای ارسال داده (آپلود) و دیگری برای دریافت داده (دانلود). به همین دلیل است که ADSL سرعت دانلود بالاتری نسبت به آپلود دارد؛ چرا که بخش بزرگ تری از باند فرکانسی به آن اختصاص داده می شود.
اما نکته کلیدی اینجاست که ADSL برای انتقال داده از کابل های مسی استفاده می کند. سیم های مسی که در اصل برای انتقال صوت طراحی شده اند، ظرفیت مشخصی برای انتقال داده دارند و زمانی که فاصله بین محل کاربر تا مرکز مخابرات افزایش یابد، کیفیت سیگنال به طور قابل توجهی کاهش پیدا می کند. اینجا است که تاثیر فاصله مرکز مخابرات بر سرعت ADSL خود را نشان می دهد.
فاصله مرکز مخابرات به چه معناست؟
وقتی صحبت از «فاصله تا مرکز مخابرات» می شود، منظور فاصله فیزیکی سیم کشی بین محل کاربر و نزدیک ترین مرکز مخابراتی است که تجهیزات DSLAM در آن قرار دارند. این فاصله اغلب با فاصله هوایی یا جغرافیایی متفاوت است. به عنوان مثال ممکن است شما روی نقشه تنها ۵۰۰ متر با مرکز مخابرات فاصله داشته باشید، اما به دلیل مسیر کابل کشی، این فاصله در عمل ۱۲۰۰ متر یا حتی بیشتر باشد.
کابل های مسی از طریق کانال های زیر زمینی، تیر های برق، جعبه های توزیع و مسیر های انشعابی مختلف به مرکز متصل می شوند. همین مسیر های پیچیده باعث می شوند که سیگنال اینترنت با عبور از مسیر های طولانی، به طور تدریجی ضعیف تر شده و کیفیت خود را از دست بدهد. این مسأله دقیقاً همان چیزی است که به عنوان تاثیر فاصله مرکز مخابرات بر سرعت ADSL شناخته می شود.
رابطه مستقیم بین فاصله و کیفیت سیگنال
برای انتقال هر نوع داده ای، سیگنال الکتریکی باید با قدرت و کیفیت قابل قبول از مبدا به مقصد برسد. اما در کابل های مسی، به دلیل مقاومت بالا، این سیگنال به مرور زمان ضعیف تر شده و به اصطلاح دچار Attenuation می شود. این پدیده باعث افت کیفیت سیگنال، افزایش خطا های انتقال و کاهش سرعت نهایی اینترنت می شود.
در عمل، اگر فاصله از مرکز مخابرات بیشتر از ۳.۵ کیلومتر باشد، کیفیت ADSL به شدت افت کرده و دیگر نمی توان سرعت های بالاتر از ۱ یا ۲ مگابیت را انتظار داشت. حتی در برخی موارد، اتصال به کلی برقرار نمی شود یا به طور مداوم قطع و وصل می شود. این جاست که تاثیر فاصله مرکز مخابرات بر سرعت ADSL در عمل باعث نا کار آمدی سرویس می شود.
نمودار افت سرعت بر اساس فاصله
برای درک بهتر این موضوع، در ادامه جدول و نموداری آورده ایم که رابطه بین فاصله تا مرکز مخابرات و سرعت واقعی اینترنت را نشان می دهد:
| فاصله فیزیکی | سرعت دانلود تخمینی | کیفیت سیگنال |
| کمتر از ۵۰۰ متر | ۱۲ تا ۱۶ مگابیت | عالی |
| ۵۰۰ متر تا ۱ کیلومتر | ۸ تا ۱۲ مگابیت | خوب |
| ۱ تا ۲ کیلومتر | ۴ تا ۸ مگابیت | متوسط |
| ۲ تا ۳.۵ کیلومتر | ۲ تا ۴ مگابیت | ضعیف |
| بیشتر از ۳.۵ کیلومتر | کمتر از ۲ مگابیت | بسیار ضعیف |
طبق این جدول، تاثیر فاصله مرکز مخابرات بر سرعت ADSL به صورت مستقیم و خطی محسوس است. در بسیاری از شهر های بزرگ، کاربران با سرعت های پایین تر از حد تبلیغ شده مواجه می شوند و دلیل اصلی آن همین عامل است.
همان طور که می بینید به صورت خطی (کاملا مستقیم) هر چه مسافت بیشتر باشد کیفیت پایین تر است. در واقع شاید بتوان گفت یکی از مهم ترین عوامل حفظ کیفیت بالا در سرویس های ADSL همین بعد مسافت محل استفاده تا محل ارائه سرویس است که کمتر دیده می شود.
تأثیر بر کاربران خانگی
امروز نمی توان گفت که اینترنت یک سرویس یا خدمت جانبی است. از خرید گرفته تا آموزش، از ارتباطات کاری گرفته تا ارتباطات خانگی، همه و همه با اینترنت پیوند خورده اند، کاربران خانگی نیاز به اتصال سریع و پایدار دارند. تماشای فیلم، انجام بازی های آنلاین، شرکت در کلاس های مجازی (آنلاین) و حتی تماس تصویری همگی نیازمند اینترنت با سرعت مناسب هستند. اما در بسیاری از مناطق، به ویژه حومه شهر ها، کاربران با اینترنت هایی زیر ۲ مگابیت مواجه اند. دلیل این موضوع به طو معمول تاثیر فاصله مرکز مخابرات بر سرعت ADSL است.
کاربرانی که در فاصله های دور قرار دارند، علاوه بر سرعت پایین، با قطع شدن های مکرر، کیفیت نامناسب تماس های اینترنتی و عدم توانایی استفاده از پلتفرم های استریمینگ مواجه اند. این مشکلات می توانند منجر به نارضایتی گسترده و نیاز به جایگزینی سرویس شوند. جالب این جاست که بسیاری از افراد هم دلیل اصلی را نمی دانند و از آن مطلع نیستند. به هر حال با توجه به این که به طور معمول استفاده کاربران خانگی استفاده مشخصی و محدودی از اینترنت است شاید کمترین تاثیر را از این موضوع داشته باشند.
تأثیر بر کسب و کار ها و سازمان ها
بر خلاف کاربران خانگی، کسب و کار ها به اتصال پایدار و بدون اختلال نیاز دارند. عملیات بانکی، سامانه های ERP، نرم افزار های CRM، تماس های VOIP و آپلود اطلاعات به سرور های مرکزی نیازمند اینترنت قابل اتکا هستند. اما وقتی یک مجموعه در موقعیت فیزیکی دور از مرکز مخابرات واقع شده باشد، در عمل با محدودیت های جدی مواجه خواهد شد.
برای مثال، یک دفتر با فاصله ۴ کیلومتری از مرکز مخابرات، حتی با بهترین مودم و تجهیزات شبکه، نمی تواند سرعت بالایی از ADSL دریافت کند. این یعنی کندی در نقل و انتقال فایل ها، اختلال در جلسات ویدیویی و در نهایت، کاهش راندمان کاری. پس تاثیر فاصله مرکز مخابرات بر سرعت ADSL تنها یک موضوع فنی نیست، بلکه به طور مستقیم بر درآمد و عملکرد سازمان ها اثر می گذارد.
راهکار های سنجش فاصله و کیفیت خط
برای تشخیص دقیق وضعیت خط ADSL می توان از روش های زیر استفاده کرد:
- استفاده از مودم برای سنجش پارامتر های فنی
اغلب مودم های ADSL اطلاعاتی درباره مقدار SNR (نسبت سیگنال به نویز) و Attenuation (میزان تضعیف) ارائه می دهند. اگر مقدار تضعیف بیشتر از ۵۰ دسی بل باشد یا SNR پایین تر از ۱۰ دسی بل باشد، احتمال زیاد فاصله زیاد است. توجه داشته باشید که برای دسترسی به این اطلاعات می توانید به پنل مدیریتی مودم خود مراجعه کنید و با استفاده از راهنمایی پشتیبانان ارائه دهنده سرویس اینترنت می توانید این داده ها را بدست آورده و آن ها را تحلیل کنید.
- استعلام از مخابرات منطقه
در تماس با مرکز مخابرات، می توان اطلاعاتی درباره فاصله و مسیر کابل کشی دریافت کرد. هر چند ممکن است همیشه دقیق نباشد، ولی دید خوبی درباره وضعیت منطقه خواهد داد. برای کسب اطلاعات دقیق تر بهتر است به مرکز مخابراتی نزدیک به محل سکونت یا کسب و کار خود مراجعه کرده و این اطلاعات را از بخش فنی جویا شوید. به طور معمول پشتیبان های تلفنی اطلاعات چندانی از موضوعات فنی مرتبط با ارائه سرویس اینترنت ندارند.
- استفاده از نرم افزار های تخصصی
برخی شرکت ها نرم افزار هایی برای بررسی وضعیت کابل ها، مسیر کشیده شدن و کیفیت سیگنال طراحی کرده اند که مخصوص کارشناسان فنی هستند. این نرم افزار ها به طور معمول مورد استفاده کاربران معمولی یا حتی سازمانی نیست و فقط در موارد خاص نیاز است کارشناسان مربوطه برای تحلیل و تخمین دقیق تر فاصله از آن ها استفاده کنند.
آیا کیفیت مودم می تواند مشکل فاصله را حل کند؟
برخی کاربران تصور می کنند با خرید مودم های پیشرفته تر، می توانند کیفیت سرویس را بهبود دهند. تا حدی این موضوع درست است. مودم هایی با چیپست های قدرتمند تر بهتر می توانند نویز را حذف کرده و سیگنال ضعیف تر را دریافت کنند. با این حال، این به معنی رفع کامل تاثیر فاصله مرکز مخابرات بر سرعت ADSL نیست. مودم خوب می تواند کیفیت اتصال را پایدار تر کند اما محدودیت های فیزیکی کابل های مسی را از بین نمی برد. به قول مثل قدیمی اگر شما زباله را به عنوان ورودی داخل بهترین سیستم دنیا وارد کنید خروجی چیزی بهتر از یک زباله نخواهد بود. بنا بر این اگر فاصله شما با مرکز مخابرات زیاد باشد هر چه قدر هم که مودم باا کیفیتی استفاده کنید احتمال بروز مشکل در سرعت و کیفیت اینترنت وجود دارد.
راهکار های واقعی برای بهبود تجربه کاربران دور از مرکز مخابرات
اگر در منطقه ای زندگی یا کار می کنید که فاصله زیادی با مرکز مخابرات دارد، می توانید یکی از این روش ها را برای بهبود وضعیت اینترنت خود امتحان کنید:
- استفاده از ADSL با دو زوج سیم
در این روش دو خط تلفن هم زمان برای انتقال داده استفاده می شود که باعث افزایش کیفیت اتصال می شود. با توجه به این که هر خط تلفن ظرفیت مشخص و محدودی برای انتقال داده ها دارد بنا بر این استفاده از دو زوج سیم می تواند امکان بهره برداری از ظرفیت بیشتر را برای شما فراهم کند.
- خدمات TD-LTE یا اینترنت ثابت بی سیم
اگر منطقه شما تحت پوشش اپراتور های اینترنت بی سیم باشد، می توانید از سرویس هایی استفاده کنید که به کابل مسی وابسته نیستند. عدم وابستگی به کابل مسی یعنی رفع مشکل تاثیر فاصله مرکز مخابرات بر سرعت ADSL، چرا که شما دیگر از سرویس ADSL استفاده نمیکنید در واقع صورت مسئله حذف شده است.
- اینترنت وایرلس نقطه به نقطه (PTP)
این سرویس که مخصوص شرکت ها و سازمان های بزرگ است، از طریق لینک رادیویی اختصاصی با آنتن های حرفه ای اینترنت مورد نیاز را تأمین می کند. در واقع در این روش هم کابل مسی حذف شده است و دیگر مشکلات مربوط به فاصله تا مرکز مخابراتی وجود نخواهد داشت.
- فیبر نوری سازمانی یا خانگی
در برخی مناطق شهری، امکان دریافت سرویس فیبر وجود دارد. این سرویس به فاصله حساس نیست و کیفیت بسیار بالایی دارد. جایگزینی کابل های مسی با فیر نوری یکی از بهترین راه حل ها برای عدم تاثیر گذاری مسافت است.
- جابجایی به پورت نزدیک تر
اگر در مرکز مخابراتی منطقه چند DSLAM وجود داشته باشد، ممکن است بتوانید پورت تان را به مدل نزدیک تر منتقل کنید. در واقع ممکن است در برخی مراکز مخابراتی DSLAM ها در چند موقعیت جغرافیایی قرار گرفته باشد که یکی از آن ها به شما نزدیک تر باشد. البته با توجه به مدل قرار گیری DSLAM ها به طور طبیعی بعید است که فاصله بین آن ها زیاد باشد که بتواند مشکل فاصله شما تا مرکز مخابرات را حل کند.
جمع بندی
در این مقاله، به طور کامل درباره تاثیر فاصله مرکز مخابرات بر سرعت ADSL صحبت کردیم. این عامل یکی از بنیادی ترین دلایل نارضایتی کاربران ADSL است که اغلب در زمان ثبت نام نادیده گرفته می شود. با افزایش فاصله، سیگنال های دیجیتال در کابل های مسی دچار افت کیفیت می شوند و این منجر به کاهش سرعت، افزایش اختلالات و ناپایداری اتصال خواهد شد.
اگرچه ADSL همچنان پرکاربرد است، اما برای بسیاری از کاربران خانگی و به ویژه سازمان ها، استفاده از راهکار های جایگزین یا تقویت سرویس های موجود بسیار ضروری است. پیشنهاد می کنیم پیش از انتخاب سرویس، با کارشناسان فنی مشورت کنید تا بر اساس موقعیت مکانی شما، بهترین راه حل انتخاب شود.
ثبت دیدگاه